woensdag 24 mei 2017

Over de onvoorstelbaarheid der dingen

Ik las het heldenverhaal van iemand die stemmen hoort. Ik las, summier maar ruim voldoende, over zijn wrede, uitermate traumatische jeugd. Ik las, uitgebreider, over de aard van alle vijftien stemmen, die als een echte en hechte familie om hem heen gegroeid zijn. Hoe ze hem op wonderlijke wijze overeind gehouden hebben in emotionele en lichamelijke omstandigheden die geen kind kan overleven. Ik las hoe hij zich heeft weten te ontworstelen aan jeugdhulpverlening die wonden eerder aan het rotten bracht, dan ze te verzorgen en genezen, met een perspectief van slechts levenslang opnames en pillen. Ik las hoe hij de stemmen, die hem vaak beschermden maar die hem ook voortdurend hevige angst aan joegen en soms zichzelf ernstig deden pijnigen en verminken, heeft leren horen, begrijpen en liefhebben. Zodat hij in hun noden, overgebleven uit die extreem onveilige kindertijd, kan voorzien. Waardoor ze beetje bij beetje transformeren, rustiger worden, minder dwingend en meer leefbaar. De innerlijke woeste draken blijken met heel veel liefde, eigenlijk gewoon hele verdrietige, bange kleine draakjes, die nooit gehoord en getroost zijn en dit nog steeds heel hard nodig hebben. Die helemaal niet zo agressief willen doen, maar zonder liefde simpelweg wel moeten, in de hoop eindelijk gehoord te worden. Ik las hoe hij zo de enorme trauma's met veel pijn en moeite heeft leren helen, hier de rest van zijn leven nog wel zoet mee zal zijn, maar in elk geval een menswaardig en vervullend leven leidt, met veel fijne vrienden, een eigen plek en zelfs (internationaal) lesgevend aan anderen om zijn immens waardevolle inzichten en ervaringen te delen.

Ik las over een leven dat voor mij en voor de meesten van ons onvoorstelbaar is. Maar dat maakt het niet minder de dagelijkse realiteit van dit ene dappere mens. En zo zijn er zo velen.

Ik denk aan dit verhaal, als ik denk aan de aanslagen in Manchester. Ik denk aan de slachtoffers, waarmee we ons op het eerste gezicht allemaal wél kunnen identificeren. We zijn allemaal puber geweest. We hebben allemaal muziekidolen gehad. We hebben bijna allemaal zelf kinderen. Zo wordt het gebracht in krant.
Ik denk aan de dader, aan de mensen van IS, en probeer me voor te stellen hoe iemand zover komt. Ik kan het niet. Een mensenleven kan zo onvoorstelbaar anders verlopen dan het leven zoals we het zelf kennen. Zo onvoorstelbaar anders dat zelfs de omvang van het verschil onvoorstelbaar is.

We worden wie we zijn, door zo'n immens complexe samenloop van omstandigheden en zo'n gigantische aaneenschakeling van momenten en indrukken. Omstandigheden en gebeurtenissen die ook weer zo immens uiteenlopend kunnen zijn, dat onze beperkte menselijke geest zich er helemaal niets bij voor kan stellen. Het leven kan zo, zó anders zijn dan we het zelf kennen. Er kan zoveel gebeuren met een mens. En we zijn zoveel kwetsbaarder dan we meestal willen weten.

Zelfs onder de, op het eerste gezicht op onszelf lijkende, pubers en ouders, bevinden zich vele levensverhalen die de meesten van ons totaal vreemd zijn.

Ja, alleen al het leven van mijn geliefde en van mijn eigen familie is totaal anders dan het mijne, en als het erop aankomt, mij totaal vreemd.

Het is die onvoorstelbaar immense verscheidenheid, zowel opvallend als in de nuances, die - in mijn beleving- het wonder van het leven is. En in die verscheidenheid heeft alles een plek. Kan het niet anders dan dat alles een plek heeft. De grootste gruwel moet er zijn, wil het meest lieflijke en mooie er kunnen zijn. En het is er. Ik heb daarover geen controle. En ook geen zeggenschap. Wie het leven wil liefhebben, zal dat onvoorwaardelijk moeten doen.

Aan dit vogelvlucht perspectief op het geheel, ontleen ik zelf steeds meer zielenrust. Ik kan zo kijken en het oprecht zo voelen, sinds ik mijn eigen draken beter heb leren kennen en liefhebben, ofwel de lichte én donkere uithoeken van mijn eigen psyche heb verkend. Want, ook als we geen stemmen horen, onszelf niet snijden en geen aanslagen plegen, zelfs als we niet kampen met depressies, fobieën of verslavingen, hebben we allemaal zo onze (mini)trauma's, waaruit de irreële angsten, neigingen en destructies zijn voortgekomen, waarmee we het onszelf en elkaar soms zo totaal onmogelijk maken. En of onze wonden nu redelijk oppervlakkig zijn of gaan tot op het bot, onze eigen liefdevolle aandacht voor onze eigen pijn, voorbij het vele onderdrukken, verdoven of juist eindeloos zwelgen en beklagen, is het enige wat een volwassen mens vrede in het hart kan brengen.

Tegelijk besef ik heel goed dat het verdomd makkelijk opstijgen is, zo aan de andere kant van de oceaan. Middenin zulke onvoorstelbare gruwel is alles simpelweg loodzwaar en schijnbaar ondraaglijk. Mogen de betrokkenen de kracht vinden om dit, voor mij en velen met mij onvoorstelbare, gewicht te dragen. Om de agressieve draken te blijven zien voor wat zij zijn. En mogen zij op zeker moment ook de lichtheid van het bestaan weer kunnen voelen.

Ik las hoe de leeftijdsgenoot die stemmen hoort sinds een tijdje steeds vaker hele mooie muziek hoort in plaats van stemmen.

Wij mensen zijn zo onvoorstelbaar kwetsbaar. En ook zo onvoorstelbaar sterk.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten