Gansje gevonden

En weg was het jonge gansje weer, mee met de lokale dierenambulance, die het meenam naar de Rotterdamse vogelopvang Karel Schot, waar het zou worden nagekeken, eventueel beter gemaakt, verzorgd en uiteindelijk weer uitgezet. Het was nog geen tien minuten binnen geweest. Dat doen ze goed bij de Dierenbescherming.

Ik had het diertje gevonden op mijn wandeling langs het Kinderdijkse molengebied. Mank en achtergelaten door zijn familie, strompelend langs het prikkeldraad van een molenmoestuin. Eendenouders komen hun verloren kuikens nog wel eens zoeken, maar ganzen moeten voort, mee met de troep. Ik vermoedde dat deze spruit nog te jong was om het in zijn of haar eentje te redden.

Dat is de natuur, dat weet ik heel goed. Daarom grijp ik vaak niet in, tenzij een dier echt pijn lijdt. Maar gisteren was zo'n dag dat ik het gewoon niet over mijn hart kon verkrijgen om zo'n jong diertje aan zijn lot over te laten, overgeleverd aan de wrede molenkatten. En dus nam ik het mee. Vooral om het een kans op overleven te geven. Maar stiekem ook een beetje omdat er in mij nog altijd een klein meisje huist dat beestjes mee naar huis wilt nemen.

Of ik het diertje een dienst bewezen heb? Over die vraag heb ik me al zo vaak sufgepiekerd, ook bij ernstigere gevallen en tot tranen van frustratie aan toe, dat ik inmiddels vermoed dat ik het antwoord erop wel nooit zal vinden. Je wilt zo'n dier dolgraag helpen, maar je moet accepteren dat je niet weet wat het beste is. Het enige wat je dan kunt doen is op je gevoel afgaan en dat brengt me op zo'n moment toch meestal bij mijn eigen beschermingsdrang en overlevingsinstinct. Ook dat is de natuur.

Maar voor wie van een kleine etisch-filosofische overpeizing houdt, het volgende schreef ik aan iemand op de vraag hoe ik zelf over het bovenstaande denk:

Een belangrijke factor is voor mij of die ander, dier of mens, geholpen WIL worden en wat hulp in zijn/haar geval dan inhoudt. Een gansje kan me dat niet vertellen en dat maakt het wat lastig beslissen. Áls zo'n gansje al een eigen wil heeft, want ook dat weet je als mens niet. Misschien zou het diertje het prima gered hebben en zat het helemaal niet te wachten op mijn goedbedoelde hulp. Nu komt het misschien de rest van zijn leven de opvang niet meer uit. Is dat een dierwaardig leven? Kan het niet beter door een ander dier worden opgegeten, dan een spuitje krijgen? Geen idee, dat kan ik niet voor een ander en al helemaal niet voor een dier, bepalen. Misschien was de zwaan die ik van de winter mee naar huis gesjouwd heb, wel liever in de natuur gestorven, rustig en alleen, dan in een dierenkliniek, met al die drukte en stress. Wat voor mij goed is en wat ik zelf aan hulp zou willen krijgen, hoeft nog niet goed te zijn voor een ander mens, laat staan voor een dier. Wij mensen gaan in de behandeling van dieren uit van onze eigen menselijke gevoelens, waarden en wensen. We doen goedbedoeld van alles, maar we weten niet hoe dieren denken en voelen, of ze een bewustzijn hebben. Het is onmogelijk voor ons om dat te weten, wat de wetenschap ook denkt te hebben bewezen.

Bovendien werkt de natuur nu eenmaal anders dan onze menselijke maatschappij. Het is een wereld op zich, een heel ander systeem dat zichzelf in evenwicht houdt. Wij mensen maken daar ook onderdeel van uit, maar we proberen het ook in alle opzichten naar onze hand te zetten. Hoever moet je daarin gaan? Moet je levens altijd maar willen rekken ten koste van alles, of kunnen we soms niet beter dingen aan de loop van de natuur overlaten? Gaat het uiteindelijk om het belang van het individu (de wens om zelf te overleven) of het belang van de soort (als soort voortleven en dus alleen de sterken laten overleven)?

Dit zijn voorbeelden van overwegingen die ik maak, maar dan nog veel meer en ingewikkelder. En op veel van die vragen is geen duidelijk antwoord. Hoe beter je nadenkt, des te minder simpel antwoorden worden en uiteindelijk kom je tot de conclusie dat alles z'n voors en tegens heeft en dat er geen eenduidig antwoord is en dus ook geen juiste keuze. En ook dat heeft voordelen en nadelen. Ik geloof dat de enige die kan bepalen wat juist is, je zelf bent en dan nog kun je dat alleen voor jezelf. Nooit voor een ander. Dus als de ander niet aangeeft wat voor hem of haar juist is, of als je die ander niet verstaat of begrijpt, dan wordt het dus heel lastig om voor die ander het juiste te doen.

Tegelijkertijd kan ik me ook voorstellen dat het niet altijd goed is om een ander te geven wat hij of zij wilt of zegt nodig te hebben. Denk aan iemand die direct of indirect, bedoeld of onbedoeld, zijn leven wil beeindigen. Maar ook daar geldt de vraag: wat is goed en wie bepaalt dat voor wie?

O bah, dit soort filosofische gedachten zijn oneindig, uit elk antwoord volgen weer nieuwe vragen. Gauw stoppen, want het leidt tot niets. Het leven is nu eenmaal vol onzekerheden en moeilijke keuzes. Dat is een kwestie van accepteren, of kiezen voor rigiditeiten, maar dat vind ik zo zonde van alles wat er aan het leven te ontdekken valt.